Szczepionki przeciw COVID-19 rekomendowane dla osób w ciąży

Zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, w oparciu o dane światowe oraz wyniki własnych badań, rekomenduje szczepionki przeciw COVID-19 jako bezpieczne dla ciężarnych. Przyszłe matki należą do grupy zwiększonego ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji. Przy zachorowaniu mogą wystąpić powikłania zagrażające także dziecku.

Od początku pandemii postępują badania dotyczące przebiegu COVID-19 u różnych grup. Analizy wyników są jednoznaczne — ze względu na możliwe powikłania wzrasta odsetek osób uznawanych za grupy ryzyka, które powinny pilnie się zaszczepić. Dotyczy to także  ciężarnych, nawet jeśli przyszłe mamy są często młode i nie mają chorób współistniejących.

Według CDC osoby w ciąży (nawet zdrowe) są dwukrotnie bardziej narażone na ciężki przebieg COVID-19. Jest to związane ze zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen oraz faktem, że COVID-19 ma działanie ogólnoustrojowe i negatywnie wpływa na cały organizm. Wywołany przez chorobę przewlekły stan zapalny to ogromne niebezpieczeństwo dla matki i dziecka. Ryzyko śmierci z powodu powikłań wywołanych wirusem u ciężarnej sięga nawet 70%. Ostry, objawowy przebieg choroby może wywołać komplikacje związane z ułożeniem płodu lub zbyt małą ilością płynu owodniowego, przyspieszyć poród (co wiąże się z niską masą urodzeniową), a nawet zakończyć się poronieniem lub urodzeniem martwego dziecka. To także wzrost niebezpieczeństwa trafienia na OIOM lub pod respirator. Przy zaburzonej barierze łożyskowej ryzyko zakażenia u noworodka jest bardzo wysokie. W związku z tym 29 września 2021 CDC wydało pilny komunikat, w którym zachęca do szczepień przeciw COVID-19 kobiety w ciąży, kobiety które niedawno były w ciąży (w tym karmiące piersią), starające się zajść w ciążę lub planujące ciążę w przyszłości[1].

Przyjęcie szczepionki przeciw COVID-19 chroni nie tylko przyszłą matkę, ale i nowo narodzone dziecko, ponieważ przeciwciała są przekazywane przez łożysko oraz w pokarmie w czasie karmienia piersią. Niestety, spory odsetek kobiet wciąż obawia się, czy szczepionka na COVID-19 przyjęta w czasie ciąży lub jej planowania jest bezpieczna. Stanowisko ekspertów międzynarodowych i krajowych jest jednak w tej sprawie jednoznaczne — mówi o bezpieczeństwie przyjęcia szczepionki.

Mechanizm działania szczepionek przeciw COVID-19 — mRNA lub wektorowych, które nie zawierają wirusów zdolnych do replikacji — nie wiąże się z dużym ryzykiem niepożądanych zdarzeń u płodu lub zaszczepionej przyszłej matki[2]. Komplikacje są znikome. Podobnie wygląda kwestia samoistnego poronienia, które jest częstym powikłaniem ciąży. Z badań przeprowadzonych przez The New England Journal of Medicine” (NEJM) wynika, że szczepionka przeciwko COVID-19 nie zwiększa prawdopodobieństwa jego wystąpienia[3]. 

Należy jednak pamiętać, by szczepienia zawsze konsultować z lekarzem prowadzącym ciążę. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca je po okresie organogenezy, jeżeli nie ma konieczności pilnego podania szczepionki[4].

Ciąża to wyjątkowy, ale i niezwykle stresujący czas, szczególnie w czasie pandemii, w okresie jesienno-zimowym, w którym znacznie wzrasta ryzyko infekcji lub koinfekcji. Należy więc minimalizować je tak, jak tylko jest to możliwe. Szczepienie przeciw COVID-19 i innym chorobom to jedyna skuteczna ochrona dla matki i dziecka.