Co to jest wirus brodawczaka ludzkiego?
Wirusy brodawczaka ludzkiego (Human Papilloma Virus – HPV) są najczęstszymi czynnikami zakaźnymi przenoszonymi drogą płciową między ludźmi. Przenoszone drogą płciową typy genitalne HPV są m. in. najważniejszą przyczyną raka szyjki macicy. Skrócona wersja tekstu pochodzącego ze strony Medycyna Praktyczna dla pacjentów: http://pediatria.mp.pl/szczepieniaochronne/65352,szczepienie-przeciwko-wirusowi-brodawczaka-ludzkiego-hpv, dr hab. med. Ernest Kuchar
Jak przenosi się HPV?
Do zakażenia HPV najczęściej dochodzi przez kontakt seksualny genitalno-genitalny, oralno-genitalny lub przez zakażone ręce w trakcie styczności z narządami płciowymi. Możliwe jest też przeniesienie zakażenia HPV na noworodka w czasie porodu lub na dziecko w czasie bliskich kontaktów nieseksualnych np. w trakcie wspólnej kąpieli w wannie z zakażonym dorosłym. Każdy, zarówno mężczyzna, jak i kobieta, kto kiedykolwiek miał kontakt seksualny mógł ulec zakażeniu HPV.
Jakie są następstwa zakażenia HPV? Czy wszyscy mający kontakt z wirusem HPV zachorują?
Wirus HPV jest zakaźny, ale nie oznacza to, że wszyscy zakażeni wykazują objawy kliniczne choroby. Na szczęście zdecydowana większość zakażeń HPV jest bezobjawowa i ustępuje samoistnie w ciągu kilku do kilkunastu miesięcy. Niekorzystnym następstwem braku widocznych objawów u większości zakażonych jest to, że osoby zakażone HPV zwykle o tym nie wiedzą i nieświadomie rozprzestrzeniają wirusa.
Przenoszone drogą płciową typy genitalne HPV są najważniejszą przyczyną raka szyjki macicy – drugiego co do częstości nowotworu kobiet na świecie – oraz brodawek płciowych i brodawczaków krtani. W Polsce rozpoznaje się raka szyjki macicy u około 3300 kobiet rocznie, połowa z nich na tę chorobę umiera. HPV może się przyczyniać do powstawania innych, rzadszych nowotworów takich jak np. raki pochwy i sromu czy rak prącia i odbytu.
Czy zakażenie HPV można leczyć?
Nie ma skutecznych leków przeciwko HPV, można natomiast leczyć następstwa zakażenia: zmiany przedrakowe, brodawki płciowe, brodawczaki krtani i raka szyjki macicy oraz zapobiegać zakażeniom HPV przez modyfikację zachowań seksualnych i szczepienia.
Jakie jest ryzyko, że nieszczepiona osoba zachoruje?
Wirusy brodawczaka ludzkiego jako najczęstsze zakażenie przenoszone drogą płciową występują powszechnie na całym świecie. Szacuje się, że w ciągu życia kontakt z wirusem ma przynajmniej 50% osób aktywnych seksualnie. Wiadomo, że w Polsce rocznie rozpoznaje się raka szyjki macicy u 3300 kobiet, zatem liczbę wszystkich zakażonych można oszacować na ponad milion osób.
Jak można zapobiec zachorowaniu? Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusami brodawczaka ludzkiego?
Najpewniejszym sposobem uniknięcia zakażenia HPV jest powstrzymanie się od aktywności seksualnej. Jeżeli dana osoba rozpoczęła już życie płciowe, to ryzyko zakażenia można zmniejszyć, ograniczając liczbę partnerów seksualnych – im mniej partnerów, tym mniejsze ryzyko zakażenia.
Szczepienie ochronne przeciwko HPV jest skuteczną metodą zapobiegania zakażeniom wywołanym przez najważniejsze genitalne typy wirusa odpowiedzialne za większość przypadków raka szyjki macicy i brodawek płciowych. Szczepienie należy wykonać przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, najlepiej między 11. a 12. rokiem życia.
Czy szczepienie jest bezpieczne i dobrze tolerowane?
Należą do szczepionek „zabitych” (to znaczy, że nie zawierają żywych wirusów, a tylko niektóre ich antygeny – białka, które nie mogą spowodować zachorowania zaszczepionej osoby, są natomiast wystarczające do wywołania odporności na wirusa), zatem mogą być bezpieczne także dla osób z zaburzeniami odporności. Jak w przypadku każdego leku, jest możliwe, że u niektórych szczepionych wystąpią niepożądane odczyny poszczepienne. Najczęściej są to odczyny miejscowe w postaci bólu i niewielkiego obrzęku w miejscu szczepienia. Zdarzają się omdlenia, które mogą wystąpić po każdym szczepieniu, szczególnie u młodzieży i u młodych osób dorosłych. Z tego powodu zaleca się pozostanie na 15-minutowej obserwacji po szczepieniu.
Kto nie powinien być szczepiony?
Szczepionki przeciwko HPV należą do szczepionek „zabitych”, są dobrze tolerowane, a problem zdrowotny, przed którym chronią, jest ważny, dlatego przeciwwskazania do szczepień są bardzo ograniczone. Nie należy podawać szczepionki, gdy występują ogólne przeciwwskazania do szczepienia (które obowiązują niezależnie od podawanej szczepionki) np. wysoka gorączka (przeciwwskazanie czasowe, szczepienie należy przełożyć) lub nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą zawartą w szczepionce (przeciwwskazanie stałe). Osoby, u których po podaniu szczepionki przeciwko HPV wystąpiły objawy wskazujące na nadwrażliwość, nie powinny otrzymywać kolejnych dawek. Obecność niewielkiego zakażenia, takiego jak łagodne zakażenie górnych dróg oddechowych lub niewielka gorączka, nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Decyzję o dopuszczeniu pacjenta do szczepienia każdorazowo podejmuje lekarz.
Szczepienie przeciwko HPV należy do odpłatnych szczepień zalecanych. Władze samorządowe organizują w wielu polskich gminach i powiatach bezpłatne lub częściowo odpłatne szczepienia przeciwko HPV.
Tekst pochodzi ze strony Medycyna Praktyczna dla pacjentów: http://pediatria.mp.pl/szczepieniaochronne/65352,szczepienie-przeciwko-wirusowi-brodawczaka-ludzkiego-hpv